بررسی روابط صفت‌های کمی و کیفیت الیاف و تنوع آن در ارقام تتراپلوئید پنبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، بخش تحقیقات پنبه و گیاهان لیفی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، ورامین - ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تنوع موجود در روابط صفت‌های کمی و کیفیت الیاف، تعداد پنج رقم از ارقام پنبه تتراپلوئید هیرستوم در منطقۀ ورامین در سال 1389 مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه، جمعیت لاین‌های موجود از هر رقم در کنار یکدیگر کشت شدند و در انتهای فصل تعداد 100 لاین به‌تصادف انتخاب شدند و صفت‌های کمی و کیفیت الیاف به‌همراه عملکرد وش به تفکیک هر بوته مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. در این تحقیق همبستگی بین صفت‌های ذکرشده، تجزیۀ رگرسیون گام‌به‌گام برای صفت درصد الیاف به‌مثابۀ متغیر وابسته و سایر صفت‌های به‌مثابۀ متغیرهای مستقل به تفکیک ارقام و در مجموع ارقام محاسبه شد. همچنین تجزیۀ خوشه‌ای برای دسته‌بندی ارقام براساس کلیۀ صفت‌های مورد اندازه‌گیری و همچنین همبستگی بین صفت‌ها صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که میزان همبستگی بین صفت‌ها از رقمی به رقم دیگر متغیر است. همبستگی بین دو صفت مهم طول و ظرافت الیاف در تمامی ارقام منفی و فقط در قم سیلند و آوانگارد معنی‌دار بود. رابطۀ وزن وش تک‌بوته با صفت‌های کیفیت الیاف در هیچ‌یک از ارقام معنی‌دار نبود. نتایج تجزیۀ رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که به‌طورکلی تأثیر دسته‌جمعی صفت‌ها در درصد الیاف از رقمی به رقم دیگر متفاوت است. الگوی گروه‌بندی ارقام با تجزیۀ خوشه براساس همبستگی بین صفت‌های تاحدی منطبق بر گروه‌بندی براساس صفت‌ها اندازه‌گیری شده بود. نتایج به‌طور کلی نشان می‌دهند که ارقام مورد مطالعه دارای تفاوت‌هایی‌اند که می‌توان آن‌ها را در برنامۀ بعدی اصلاح پنبه مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of relationships of quantitative and fiber quality traits and their variations among tetraploid cotton (G. hirsutum) cultivars

نویسنده [English]

  • Mousa-al-Reza Vafaie-Tabar
Assistant Professor, Department of Cotton and Fiber Plants Research, Agriculture and Natural Resource Research Center of Tehran, Varamin - Iran
چکیده [English]

In order to correlation diversity assessment among the quantitative and fiber quality traits, five cultivars of tetraploid cotton (G. hirsutum) cultivars were evaluated at Varamin region in 2009. In this study the populations of the cultivar lines were planted near together and 100 lines randomly were selected at the end of the season followed by measuring seed cotton yield and quantitative and fiber quality traits of each plant. The correlations among the traits, stepwise regression analysis of lint percent as dependent variable and other traits as independent variables calculated for cultivars, separately, as well as all them together. Further, cluster analysis using Ward method was used to classify the cultivars in view of all traits and correlations. The results showed that, there is a high variation among cultivars regarding correlation among the traits. The correlation between fiber length and fiber fineness was negative among all cultivars and only it was significant with Sealand and Avangard cultivars. There was not any significant correlation between seed cotton yield and fiber quality traits among cultivars. The variation also existed among cultivars in term of the traits which entered the multiple regression models and affected the fiber percent. Cultivars classification based on correlation among the traits was in agreement with that based on measured traits. The results suggest that the existing variation among cultivars may be useful for further cotton improvement programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • Correlation of traits
  • Gossypium
  • Regression