صفات مؤثر بر عملکرد دانۀ ژنوتیپ‌های گندم در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی دورۀ زایشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور، نیشابور، ایران

2 کارشناس پژوهش، ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور، نیشابور - ایران

3 دانشیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، کرج - ایران

چکیده

به‌منظور تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی انتهای فصل، 16 ژنوتیپ گندم بهاره به‌صورت دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور طی سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیۀ مرکب نشان داد اکثر صفات مورد بررسی شامل سطح و وزن ویژۀ برگ پرچم، سرعت و طول دورۀ پرشدن دانه و همچنین اجزای عملکرد دانه شامل تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر سطوح آبیاری و ژنوتیپ قرار گرفتند. عملکرد دانه در آبیاری کامل و قطع آبیاری به‌ترتیب 7335 و 5493 کیلوگرم در هکتار بود که حدود 25 درصد عملکرد در شرایط تنش کاهش یافت. دامنۀ کاهش عملکرد دانه از 10 تا 51 درصد متغیر بود و حاکی از عکس‌العمل متفاوت ژنوتیپ‌ها به تنش بود. ژنوتیپ‌های برتر در شرایط قطع آبیاری از طریق افزایش وزن تک‌دانه و سرعت پرشدن دانه در شکل‌گیری و میزان عملکرد دانه نقش مؤثری داشتند و در شرایط آبیاری کامل، تعداد دانه در سنبله، طول دورۀ پرشدن دانه و تعداد سنبله در واحد سطح باعث بهبود عملکرد دانه شدند. ژنوتیپ‌های DN-11 و KAUZ/PASTOR در هر دو محیط از عملکرد بالا و رضایت‌بخش برخوردار بودند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Traits on Grain Yield of Wheat Genotypes under Optimal Irrigation and Drought Stress during Reproductive Phase

نویسندگان [English]

  • Ahmad Jafarnezhad 1
  • Hosein Aghaie 2
  • Godarz Najafian 3
1 Assistant Professor, Agriculture and Natural Resources Research Station of Neishabour, Neishabour - Iran
2 Research Expert, Agriculture and Natural Resources Research Station of Neishabour, Neishabour - Iran
3 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj - Iran
چکیده [English]

In order to determine traits which affected grain yield in optimal irrigation and terminal drought deficit conditions, a field experiments with 16 spring bread wheat genotypes as randomized complete block design with three replications conducted in Neishabour during 2009-10 cropping seasons. Results of combined analysis of variance showed, significant differences between many of traits vegetative stage included: specific weight and flag leaf area, rate and grain filling period and also yield components such, no. spike/m2, grain/spike and 1000 grain weight. Grain yield in optimal and water stress were 7335 and 5493 kg/ha, respectively. Mean of decreased grain yield of genotypes in water stress conditions was 25 percent, with range between 10-51 percent. Hence some of genotypes have desirable and stable yield in two conditions. Superior genotypes in drought condition have heavier grain and faster grain filling rate, and in optimal condition, they have more grain/spike, longer grain filling period, spike/m2 and larger flag leaf area. So traits that affected yield in two conditions were different. In general genotypes DN-11 and KAUZ/PASTOR in two conditions have acceptable grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • flag leaf
  • Grain filling period
  • limit irrigation
  • relative water content

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار