بررسی تنوع ژنتیکی توده‏ های بومی کدوی شمال غرب ایران از نظر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تولیدات گیاهی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

به‌منظور مطالعۀ تنوع ژنتیکی توده‏های بومی کدوی شمال غرب ایران از نظر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، 18 تودۀ کدو متعلق به گروه‏های آجیلی، تنبل و زینتی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه در سال 1392 ارزیابی شدند. ویژگی‏های مورفولوژیکی مربوط به میوه، بذر، برگ، و گل و ویژگی‏های فیزیولوژیکی از‌قبیل فتوسنتز، TSS و اسیدیتۀ ژنوتیپ‏ها بررسی شد. بالاترین ضریب تنوع ژنتیکی برای عملکرد میوه و طول بوته مشاهده شد. بیشتر ویژگی‏های ‌بررسی‌شده ‌توارث‏پذیری متوسط و بالا داشتند. برای ویژگی‏هایی از‌قبیل وزن میوه، عملکرد میوه و بذر و طول میوه به‌ترتیب بیشترین بازده ژنتیکی مورد انتظار و برای صفاتی از‌قبیل شاخه‏دهی اولیه، طول برگ، نسبت طول به عرض برگ، قطر میلۀ پرچم و قطر و طول بساک کمترین بازده ژنتیکی مورد انتظار مشاهده شد. براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‏های اصلی، 7 مؤلفۀ اصلی در‌مجموع 95/86 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در مؤلفۀ اول، اهمیت و سهم صفات وزن میوه، عرض میوه، طول میان‏گره، شاخه‏دهی اولیه، عملکرد میوه، وزن بذر و صددانه، TSS، اسیدیته، طول میوه و دم ‏میوه، طول دم‌گل، طول کاسبرگ نر و ماده، ضخامت پوست، نسبت وزن میوه به دانه و فتوسنتز خالص بیشتر بود. نتایج تجزیۀ کلاستر نشان داد که بیشترین فاصلۀ ژنتیکی در کدوی آجیلی بین تودۀ کنار‌براژ و ساعت‏لو، در کدو تنبل میان تودۀ زایه‏کندی و خوی به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Genetic Diversity for Morphological and Physiological Characteristics in Squash Landraces from Northwest Iran

نویسندگان [English]

  • Davoud Mardanzade 1
  • Bahman Zahedi 2
  • Reza Darvishzadeh 3
1 M.Sc. Student, of Productoin Plant, Department of Agriculture, Lorestan University, KorramAbad, Iran
2 Assistant Professor ,Department of Agronomy and Plant Poroductoin Faculty, Agriculture KorramAbad, Iran
3 Associate Professor ,Department of Agronomy and Plant Breeding Faculty, Agriculture Uromiya, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate genetic diversity among squash landraces from Northwest Iran by morphological and physiological traits, 18 squash landraces belong to pumpkin, ornamental and confectionary groups were planted in completely randomized block design with three replications in Agricultural Research Center of Urmia in 2013. Morphological characteristics related of fruit, seed, leave and flower and physiological characteristics such as photosynthesis rate, TSS and pH were investigated in the studied genotypes. The highest genetic coefficient of variation was observed for fruit yield and plant length. Most of the studied traits had moderate to high heritability. For characteristics such as fruit weight, fruit length, fruit yield and seed yield, the highest expected genetic advance was observed whereas in the cases of primary branching, leaf length, ratio of leaf length to width, flagpole diameter and length and anther length the lowest expected genetic advance was seen. The seven principal components explained approximately 86.95% of total variance. In the first component, the contribution and importance of traits such as fruit weight, fruit width, internodes, primary branching, fruit yield, seed and 100 seeds weights, TSS, pH, fruit and peduncle lengths, male and female sepals lengths, skin thickness, seed to fruit weight ratio and net photosynthesis rate was high. Based of cluster analysis, the highest genetic distance in the confectionary group was observed between Kenar Burazh and Saatlou landraces, and in the pumpkin group it was observed between Khoy and Zayeh Kandi landraces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Broad sense heritability
  • Cluster Analysis
  • Genetic diversity
  • Squash landraces
1. امیری اوغان ح، مقدم م، احمدی م ر، ولی‏زاده م و شکیبا م ر (1381) «وراثت‏پذیری عملکرد دانه و اجزای عملکرد کلزا در شرایط عادی و تنش خشکی». نهال و بذر. 18(2): 179‌ـ 199.
2. برزگر ر (1392) بررسی تنوع ژنتیکی نمونه‏هایی از گونه‏های کدوی ایران با استفاده از خصوصیات مرفولوژیکی، مولکولی و بیوشیمیایی. دانشگاه گیلان. رشت. رسالۀ دکتری.
3. بی‏نام (1390) آمارنامه کشاورزی. دفتر آمار و فناوری اطلاعات، معاونت برنامه‏ریزی و اقتصادی، وزارت جهاد کشاورزی.
4. جعفری ع م، نصرتی ح و حیدری ش (1382) «بررسی عملکرد علوفه، صفات مرفولوژیکی و صفات کیفی در 18 رقم و اکوتیپ یونجه زراعی Medicago sativa در دوشرایط مطلوب و تنش خشکی.» تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع، 11: 63-103.
5. حسینی پ (1386) بررسی فیزیولوژیکی اثر تنش سرما در مرحلۀ گیاهچه‏ای ژنوتیپ‏های مختلف برنج. دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. رساله دکتری.
6. دشتی ف، کاشی ع و وزوائی ع (1382) «بررسی تنوع ژنتیکی در بین توده‏های ترۀ ایرانی (Allium ampeloprasum sspp. Persicum) با استفاده از صفات مرفولوژیکی». نهال و بذر. 19(1): 87-100.
7. راحمی م (1389) فیزیولوژی پس از برداشت. مرکز نشر دانشگاه شیراز، شیراز، 437 ص.
8. زرگری ع (1383) گیاهان دارویی. جلد دوم، موسسه انتشارات و چاپ. تهران،930ص.
9. شیخ ف و بزی ح (1391) «بررسی تنوع توده‏های بومی کدو آجیلی در استان گلستان». همایش ملی فرآورده‏های طبیعی و گیاهان دارویی بجنورد، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی.
10. نارویی م ر، اله دو م، قاسمی آ و فنایی ح ر (1388) «بررسی تنوع ژنتیکی و توارث‏پذیری عمومی توده‏های محلی هندوانه سیستان». علوم باغبانی. 3(40): 95‌ـ 103.
11. Anders TC (2000) An overview of the oil pumpkin. Cucurbita Genet Coop Rep. 23: 87-88.
12. Balkaya A, Ozbakir M and Sait Kurtar E (2010) The phenotypic diversity and fruit characterization of winter squash (Cucurbita maxima) populations from the Black Sea Region of Turkey. African Journal of Biotechnology. 9: 152-162.
13. Barboza NF, Albertazzi J, Sibaja JA, Mora F, Astorga C and Ramírez P (2012) Analysis of genetic diversity of Cucurbita moschata (D.) germplasm accessions from Mesoamerica revealed by PCR SSCP and chloroplast sequence data. Scientia Horticulturae. 134: 60-71.
14. FAO-Food and Agriculture Organization (2012) Statistic Database [Online]. Available at http://www.factfish.com/statistic/pumpkins.
15. Ferriol M, Pico B and Nuez F (2003) Genetic diversity of a germplasm collection of Cucurbita pepousing SRAP and AFLP markers. Theor Appl Genet. 107: 271-282.
16. Girorgio J, Leo L, Zacheo G and Lamasces N (2007) Evaluation of 52 almond (Prunus Amygdalus Batch) cultivars from the Apulia region in Southern Italy. Science and Biotecknology. 82: 541-546.
17. Grisales SO, García DB And Vallejo Cabrera FA (2009) Effect of inbreeding on the quality traits of squash fruit. Acta Agronómica. 58-3.
18. Jiang Y and Huang N (2001) Drought and heat stress injury to two cool-season turfgrasses in relation to antioxidant metabolism and lipid peroxidation. Crop Sciience. 41: 436-442.
19. Klamkowsky K and Ttreder W (2006) Morphological and physiological response of strawberry plants to water stress. Agriculturai conspectus scientificus. 71: 159-165.
20. Pistorale SM, Abbott LA and Adriana A (2008) Genetic diversity and broad sense heritability in tall wheatgrass (Thinopyrum ponticum). Ciencia e Investigación Agraria. 35: 213-218.             
21. Stansfield WD (1991) Theory and Problems in Genetics. Mc Graw-Hill, New York. pp. 107-111.