ارزیابی فامیل‌های نیمه خواهری فسکیوی بلند Lolium arundinaceum (Schreb) از نظر صفات مورفولوژیکی و زراعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

چکیده

به‌منظور ارزیابی صفات زراعی و مورفولوژیکی در فامیل‏های نیمه‌خواهری (پلی‏کراس) گیاه فسکیوی بلند، بذور حاصل از پلی‏کراس 25 ژنوتیپ در طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی در اصفهان، طی سال‏های 1390 و 1391 کشت و ارزیابی شدند. صفات ارزیابی‌شده شامل تعداد روز تا گرده‏افشانی، ارتفاع بوته، تعداد ساقۀ بارور، طول و عرض برگ پرچم، طول خوشه، عملکرد بذر در هر بوته و عملکرد علوفۀ خشک بود. بیشترین میانگین عملکرد علوفه برابر 113 گرم و کمترین آن 53 گرم به‌ترتیب در فامیل‏های شمارۀ 25 و 13 مشاهده شد. مقایسه‌های میانگین عملکرد بذر نشان داد فامیل‏های 12 و 2 بیشترین و فامیل 13 کمترین عملکرد بذر در واحد سطح و عملکرد تک‌بوته را داشتند. وراثت‏پذیری عمومی عملکرد بذر در بوته و عملکرد بذر در واحد سطح به‌ترتیب 66 و 32 درصد برآورد شد. براساس نتایج حاصل از تجزیۀ خوشه‏ای، صفات مطالعه‌شده فامیل‏های فسکیوی بلند در 4 گروه قرار گرفتند. تجزیۀ واریانس و مقایسۀ میانگین فامیل‏ها برای صفات مختلف ژنوتیپ‏های برتر را مشخص کرد. برای بهبود صفت قطر یقه که وراثت‏پذیری عمومی کمی دارد، تلاقی ژنوتیپ‏هایی از گروه 1 و 3 امکان موفقیت بیشتری دارد، چون این فامیل‏ها میانگین نسبتاً خوب برای این صفت ‌و نیز فاصلۀ ژنتیکی بیشتری با هم دارند که احتمال وقوع هتروزیس را بیشتر می‏کند. با توجه به وراثت‏پذیری عمومی بالای صفات ارتفاع بوته و طول خوشه که از اجزای عملکرد هستند، انتخاب فامیل‏های گروه سوم برای استفاده در برنامه‏های اصلاحی آینده سودمند خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of half-sib families of tall fescue Lolium arundinaceum (Schreb) for agro- morphological traits

نویسنده [English]

  • Fatemeh Amini
Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht – Iran
چکیده [English]

Tall fescue (Lolium arundinaceum (Schreb) SJ Darbysh.) is one of the Fescue species that widely used as forage grass. Tall fescue is self-incompatible and wind cross pollination. This study was conducted to study agronomic and morphological characteristics of 25 polycross families of tall fescue during 2011 and 2012 at Research Station farm in Isfahan. Number of days to pollination, height of plant, number of fertile tiller, length and width of flag leaf, stubble surface, spike length, seed and forage yield were evaluated. The highest and the lowest of forage yield were 107 g (family number 25) and 47 g (family number 13), respectively. For seed yield, family numbers 2 and 12 had the highest means and the family number 13 had the lowest mean. Broad-sense heritability of seed yield per plant and seed yield per acre were 68 and 36, respectively. Based on the results of cluster analysis, all families were clustered in four groups. Analysis of variance and mean analysis showed the highest means families for evaluated traits. To improve stubble surface with low broad-sence heritability cross genotypes from first and third group with higher means and genetic distances would be successful. Due to high broad-sense heritability for plant hight and spike length select of families from third group could be useful for breeding programs in future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • half-sib family
  • Tall fescue

مراجع

1. ابراهیمیان م (1389) بررسی تحمل به خشکی ژنوتیپ‏های فسکیوی بلند و نتاج گزینش‌شدۀ آن‌ها از جوامع پلی‏کراس، دانشگاه صنعتی اصفهان. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد.
2. حسام‏زاده حجازی م و ضیایی‏نسب م (1387) «بررسی سیتوژنتیکی برخی از جمعیت‏های گونه‏های دیپلوئید جنس Onobrychis موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران». تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. 16: 158-171.
3. مجیدی م م (1386) مطالعات اصلاحی پایه در ژرم‏پلاسم فسکیوی بلند، دانشگاه صنعتی اصفهان. اصفهان، رساله دکتری.
4. مجیدی م م و میرلوحی آ (1387) «تجزیه و تحلیل‏های چندمتغیرۀ آماری در ژرم‏پلاسم فسکیوی بلند ایرانی و خارجی»، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 46: 90-77.
5. محمدی ر، خیام نکویی م، میرلوحی ا و رزمجو خ (1385) «بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت‏های مختلف گونۀ علوفه‏ای مرتعی Bromus intermis Leyss». تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. 14: 138-147.
6. Aastveit AH and Aastveit KM (1990) Theory and application of open-pollination and polycross in forage grass breeding. Theoretical and Applied Genetics. 79: 618-624.
7. Allard RW (1960) Principles of Plant Breeding. Inc., New York: John Wiley and Sons. Pp. 485.
8. Basafa M and Taherian M (2009) A study of agronomic and morphological variation in certain alfalfa (Medicago sativa L.). Asian Journal of Plant Science. 8: 293-300.
9. Fang C, Amlid TS, Jqrgensen Q and Rognil OA (2004) Phenotypic and genotypic variation in seed production traits within a full-sib family of meadow fescue. Plant Breeding. 123: 241-246.
10. Joshi SP, Bhave SG, Chowdari KV, Apte GS, Dhonukshe BL, Latitha K, Ranjekar PK and Gupta VS (2001) Use of DNA markers in prediction of hybrid performance and heterosis for a three-line hybride system in rice. Biochemical Genetic. 39: 179-199.
11. Kasperbauer MJ (1990) Biotechnology in tall fescue improvement. CRC Press. Inc. Florida. Pp. 199.
12. Levesque R (2007), SPSS Programming and Data Management: A Guide for SPSS and SAS Users (4th ed.) Chicago Illinois SPSS Inc.
13. Nguyen HT, Sleper DA and Hunt KL (1980) Genotype × environment interactions and stability analysis for herbage yield of tall fescue synthetics. Crop Science. 20: 221-223.
14. Nguyen HT and Sleper DA (1983) Theory and application of half-sib mating in forage grass breeding. Theoretical and Applied Genetics. 64: 187-196.
15. Peters JP and Martinelli JA (1989) Hierarchical cluster analysis as a tool manages variation in germplsm collections. Theoretical and Applied Genetics. 78: 42-48.
16. Reif JC, Melchinger AE, Xia XC, Warburton M, Hoisington DA, Vasal SK, Srinivasan G, Bohn M and Frisch M (2003) Genetic distance on SSR and heterosis in tropical maize population. Crop Science. 43: 1275-1282.
17. SAS Institute (1988) SAS/STAT user’s guide. Release 6.03. SAS Institute, Cary                         
18. SharifiTehrani M, Mardi M, Sahebi J, Catalán P and Díaz-Pérez A (2009) Genetic diversity and structure among Iranian tall fescue populations based on genomic-SSR and EST-SSR marker analysis. Plant Systematic and Evolution. 282: 57-70.
19. Sleper DA and West CP (1996) Tall fescue In: Moser L E et al. (Eds.). Cool season forage grasses. Agron. Monogr. ASA. CSSA and SSSA. Madison. Pp. 471-502.
20. Veroesi F and Falcinelli M (1983) Evaluation of an Italian germplasm collection of Festuca arundinacea Schreb. through multivariate analysis, Euphytica. 38: 211-220.
به نژادی گیاهان زراعی و باغی
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 1
بهار و تابستان
فروردین 1394
صفحه 27-37

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار