پدیدة تفکیک متجاوز (Transgressive Segregation) در به‏نژادی گیاهان زراعی‌

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات،دانشجوی دکترای اصلاح نباتات-ژنتیک بیومتری

2 استاد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

3 استادیار گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

چکیده

گاهی هنگام دورگ‎گیری در صفات کمّی به‌دلیل وقوع پدیدة تفکیک متجاوز در نسل 2F و دیگر نسل‎های در حال تفرق، فنوتیپ‎هایی مشاهده می‎شوند که خارج از محدودة والدین خود قرار دارند. تفکیک ‌یافته‎های متجاوز را می‎توان از طریق خودگشنی و گزینش تثبیت کرد. مطالعات ژنتیک کلاسیک و کیو‌تی‌ال، عمل مکمل ژن‎ها را مهم‌ترین دلیل وقوع پدیدة مذکور می‏دانند. وقوع پدیدة تفکیک متجاوز از طریق تلاقی بین والدینی که قابلیت ترکیب‏پذیری عمومی مثبت و معنا‎دار برای صفات مطالعه‌شده داشته باشند، تا حدودی قابل پیش‌بینی است. برای افزایش احتمال وقوع این پدیده به‌نظر می‎رسد که در میان روش‎های اصلاحی مؤثرترین روش، بالک تک‌بذر و گزینش دوره‏ای باشد. از پدیدة تفکیک متجاوز در اصلاح صفات مختلف کمّی همچون مقاومت به تنش‎های سرما، گرما، خشکی و شوری به‌طور گسترده‎ای استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transgressive segregation phenomena in breeding of crop plants

نویسندگان [English]

  • Moslem Bahmankar 1
  • Seyed Ahmad Sadat Noori 2
  • Mohammad Mehdi Mortazavian 3
1 PhD. Candidate, Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Aboureihan, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Aboureihan, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Aboureihan, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Sometimes when hybridization in quantitative traits due to occurring of transgressive segregation phenomena in F2 and other generations, phenotypes are observed that are outside the scope of their parents. Transgressive segregates can be fixed via selfing and selection. Classical genetic and QTL studies know complementary action of genes as the main reason for the occurrence of the above phenomenon. The transgressive segregation phenomena through cross between parents with a positive and significant GCA values for all traits are somewhat predictable. It seems, to increase the likelihood of this phenomenon, bulk single seed and recurrent selection among breeding methods are the most effective methods. Transgressive segregation phenomena are widely used in the improved of various quantity characteristics such as tolerance to stresses such as cold, heat, drought and salinity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • complementary action of genes
  • bulk single seed
  • hybridization
  • quantitative characteristics
  • recurrent selection