ارزیابی خصوصیات ریخت‏شناختی در جمعیت‏های مختلف آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) گونة بومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانشیار‌ گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 استادیار‌ گروه مهندسی کشاورزی، پژوهشکدة گیاهان و مواد اولیة دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) متعلق به خانوادة نعناعیان (Lamiaceae) است و یکی از چهار گونة بومی در ایران است که در قسمت‏های مرکزی کشور پراکنش دارد. برای ارزیابی تنوع صفات ریخت‏شناختی برخی از جمعیت‏های این گونه، در آزمایشی 70 ژنوتیپ مربوط به هفت جمعیت، با هدف استفاده در برنامه‏های به‌نژادی آتی و مصارف دارویی برای 30 صفت کمّی و کیفی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تنوع درخور توجهی از نظر صفات مهم اصلاحی گیاهان دارویی بین جمعیت‏ها وجود دارد. آنالیز همبستگی، وجود همبستگی‏های مثبت و منفی معنا‏داری بین برخی صفات مهم را نشان داد. تجزیه به عامل‏ها نشان داد که صفاتی همچون طول ساقة گلدار، طول دومین میان‌گره، طول و عرض برگ، تعداد گل در گل‏آذین، طول گل‏آذین، طول و عرض برگه و طول جام و کاسة گل از اجزای تشکیل‏دهندة عوامل هستند. تجزیه به عامل‏ها همچنین در‌مجموع بیش از 84‌درصد از تغییرات مربوط به صفات اصلی تأثیرگذار را تبیین کرد. تجزیة خوشه‏ای، هفت جمعیت آویشن کرمانی را در دو گروه مستقل تقسیم‏بندی کرد. جمعیت‏های جمع‏آوری‌شده از استان‌های کرمان و اصفهان در یک گروه و جمعیت‏های جمع‏آوری‌شده از استان سمنان در گروهی دیگر قرار گرفتند. دو جمعیت رابر و کاشان بیشترین تشابه را داشتند. جمعیت‏های موجود در رویشگاه رابر طویل‏ترین ساقة گلدار و بزرگ‌ترین ابعاد برگ، را داشته‌اند که از نظر به‌نژادی این گیاه صفات مطلوبی به‌شمار می‏روند.‌

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of morphological variations in different endemic Thymus caramanicus Jalas. species to Iran

نویسندگان [English]

  • Mehdi Bigdeloo 1
  • Vahideh Nazeri 2
  • Javad Hadian 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Horticultural Sciences, College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2 Associate Professor, Department of Horticultural Sciences, College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Assistant Professor, Department of Agriculture, Medicinal Plants and Drugs Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Evaluation of morphological variations in 70 genotypes of seven accessions of Thymus caramanicus Jalas.Growing in central Iran was carried out, for determining valuable characters for future breeding programs and medicinal purposes. In this study 30 quantitative and qualitative characters were evaluated. The results revealed great variabilities of important traits among populations. Results of simple correlation analysis showed the existence of significant, positive and negative correlations among some important characters. Factor analysis was also used for defining of the determinant factors and the characters constituted in each factor. Factor analysis showed that flowering stem length, second internode length, leaf length, leaf width, number of flowers per inflorescence, inflorescence length, number of bracts, calyx length and corolla length constituted the main factors. Principal component analysis explained over 84 percent of the variation related to main effective characters. Populations of T. caramanicus separated into two groups by cluster analysis using Ward method. Populations which were collected from Kerman and Esfahan provinces placed in a same group and populations from Semnan province were placed in an independent group. The most similar populations were Rabor and Kashan. The Rabor population characterized by having valuable traits such as largest flowering stem, longest second internode and largest leaf, can be introduced for breeding and medicinal purposes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • factor analysis
  • quantitative and qualitative characteristics
  • Thymus caramanicus Jalas

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار