%0 Journal Article %T تولید آمفی پلوئیدهای مصنوعی از تلاقی برخی ارقام گندم‌ نان با آجیلوپس‌تریانسیالیس (.Aegilops triuncialis L) %J به نژادی گیاهان زراعی و باغی %I دانشگاه تهران %Z 2383-3122 %A فتحی, ندا %A میرزاقادری, قادر %A بدخشان, هدیه %A مظفری, علی اکبر %D 2014 %\ 09/23/2014 %V 2 %N 2 %P 227-240 %! تولید آمفی پلوئیدهای مصنوعی از تلاقی برخی ارقام گندم‌ نان با آجیلوپس‌تریانسیالیس (.Aegilops triuncialis L) %K آمفی‏پلوئید %K پلی‏پلوئیدی %K تکامل %K هیبریداسیون بین‌گونه‏ای %R %X آجیلوپس تریانسیالیس (2n=4x=28; CtCtUtUt) یکی از گونه‏های تتراپلوئید جنس آجیلوپس و از منابع با‏ارزش ژن‏های مقاومت به تنش‏های زیستی و غیرزیستی است. در این پژوهش، ارقام گندم نان (2n=6x=42; AABBDD) ’امید‌‌‘، ’نوید‌‘، ’زرین‌‘، ’پیشگام‌‘ و ’‌MV-17‌‘ با گونۀ آجیلوپس تریانسیالیس تلاقی داده شد و هیبریدهای F1 و F2 (حاصل از خودباروری F1) بررسی سیتوژنتیکی و مورفولوژیکی شدند. تفاوت معنا‏داری بین تلاقی‏پذیری ارقام مختلف گندم (با میانگین تلاقی‏پذیری 24/46‏ درصد) مشاهده شد. هیبریدهای F1 طبق انتظار 35 کروموزوم (n=5x=35; ABDUtCt) داشتند. فراوانی تشکیل بذرهای F2 حدود 54/3‏ درصد در گلچه بود. تعداد کروموزوم‏ها‌ در نمونه‏ای از بذرهای F2 از 40 تا 70 متغیر بود، بنابراین در بین آن‌ها آمفی‏پلوئید (2n=10x=70; AABBDDUtUtCtCt) خود‌به‌خودی مشاهده شد. همچنین القای پلی‏پلوئیدی با کلشی‏سین موفقیت‏آمیز بود‌ و یکی از بذرهای F1 تیمار‌شده بذرهای 70 کروموزومی تولید کرد. در بررسی متافاز I میوزی در هیبریدهای F1 به‌طور متوسط تعداد 21 یونی‌والنت و 7 بی‏والنت مشاهده شد. از نظر رسیدگی هیبریدهای نسل اول 30 روز دیر‏رس‏تر از والدین خود بودند. فراوانی بذرهای BC1F1 حاصل از تلاقی ‏برگشتی هیبریدهای نسل اول (♀) با والد گندم (♂)، نسبت به بذرهای F2 کمتر و حدود 27/1‏ درصد بود. در این پژوهش، آمفی‏پلوئیدهای مصنوعی خود‌به‌خودی و القایی از تلاقی ارقام گندم نان با آجیلوپس تریانسیالیس به‏دست آمد که می‏تواند به‌منزلۀ پلی در برنامه‏های به‏نژادی گندم به کار رود. %U https://jacb.ut.ac.ir/article_54545_3d6d774db4dea19bf54908eff663c539.pdf